Is je boek afgewezen? Je zoveelste manuscript afgekeurd? Dat is flink balen. Weken, maanden, of jaren zwoegen en zweten naar de maan. Laat één ding je tot troost zijn: Je bent niet de eerste, niet de enige en zeker niet de laatste schrijver die meemaakt dat zijn manuscript afgewezen wordt.
‘Don’t give up’, zongen de Dolly Dots in een grijs verleden en dat is precies wat je moet doen. ‘Vooral doorgaan’, zoals Barry Stevens altijd zei bij de Soundmixshow.
Dus, gun jezelf een paar minuten om bij te komen, bestudeer de tips die we voor je hebben (of die de uitgever je meegeeft) en blijf vooral schrijven. Want hoe meer je schrijft, hoe beter je wordt.
Weet wat je schrijft
Weet jij wat je schrijft? Veel mensen die ons benaderen geven aan dat ze het niet precies weten, of dat ze liever niet in een (schrijf)hokje willen zitten.
Ik snap het. Een hokje beperkt je creativiteit.
Maar… als jij al niet weet welk in genre je schrijft, hoe moeten je lezers het dan weten? Als jij een boek gaat kopen, kijk je toch ook naar een genre, of naar specifieke schrijvers? Ik bedoel maar…
Onderscheid je zonder je uitstraling te verliezen
Zorg dat je je op de goede manier onderscheidt als schrijver. Liefhebbers van fantasy kopen niet snel een kasteelroman. Thrillerfans kopen eerder een volgende thriller dan een chicklit. Echte romantici verliezen zich het liefste in een feelgood van Nicholas Sparks of Santa Montefiore en blijven uit de buurt van keiharde thrillers.
Als schrijver moet je weten wat je schrijft. Voor de lezers die straks jouw boek moeten kopen én om een uitgever te vinden. De juiste uitgever, welteverstaan.
Als lid van Wryter heb je 24/7 toegang tot onze leeromgeving met daarin modules over schrijven, publiceren en boekmarketing. Je kunt echt schrijven, dat geloven we direct. Voor de markt schrijven, debuteren en een gevestigd auteur worden, gaat net een stapje verder.
Je leert schrijftechnieken en marketingtechnieken. Je leert hoe je een verhaal nagelbijtend spannend maakt, want het begin van een chicklit is fundamenteel anders dan de start van een thriller. In de module Korte Verhalen leer je hoe je in een klein aantal woorden toch een puntgaaf verhaal kunt schrijven.
Natuurlijk zijn er algemene trainingen en cursussen, maar er bestaan geen algemene boeken. Prima als je alleen algemene technieken wilt leren, en vooral het schrijfplezier wilt voelen. Minder prima als je echt wilt leren je eigen boek te schrijven, uit te geven en te promoten.
Wat past bij jou en het genre?
Veel hangt af van je stijl van schrijven. Schrijf jij spannend en ruig? Gebruik je veel cliffhangers? Proeven lezers de romantiek door je zoetsappige taalgebruik? Spreekt jouw woordgebruik (zoals dat van Buddy Tegenbosch) vooral jongeren aan, of vooral lezers die genieten van historische verhalen en thrillers (zoals Jeroen Windmeijer)?
Dus beantwoordt (voor jezelf) de volgende vragen:
1. Wat past bij mij?
2. Wat past in het genre?
Ik zeg dit omdat het zonde is als je gewoon begint te schrijven en aan het eind, als je boek af is, geen idee hebt wat je eigenlijk hebt geschreven. Ga het dan maar eens verkopen en promoten…
Voor het genre ‘vage verhalen waarvan niemand begrijpt waar ze over gaan’ stelt geen boekhandel een kast op. Waar moeten ze zo’n boek neerzetten? Hoe kunnen ze zo’n boek aanprijzen? Hoe kunnen ze zo’n stapeltje aan elkaar geniete mails verkopen?
Zo eenvoudig is het. Weet wat je schrijft. Het helpt je vanaf het begin. Natuurlijk wil je niet in een (schrijf)hokje zitten. Maar, en dat mag je van me aannemen, binnen elk genre is meer dan genoeg ruimte om jezelf te kunnen zijn en je te kunnen onderscheiden.
Weet wat je schrijft, schrijf wat bij je past en pas je schrijfstijl en je verhaal erbij aan. Natuurlijk moet je je als schrijver onderscheiden, maar dan wel met een eigen duidelijke uitstraling. Dertien in een dozijn boeken zijn er genoeg van.
Hou vol, Hou vast
Onze helden van de Zeeuwse kust zongen het al. Dromend van een leven als auteur en vol goede moed stuurde je een manuscript naar een selectie uitgeverijen. Na dagen of weken in spanning, krijg je bericht terug. Teleurstellend genoeg is het een keiharde “Nee”. Hoe nu verder?
Ten eerste: Hou de moed erin. Manuscripten worden afgewezen om zoveel redenen dat ik er een almanak over vol zou kunnen schrijven. Slechts enkele gelukkigen bereiken vanaf de ‘slushpile’ de winkel.
Lees de brief of mail van de uitgever nog een keer door (als je bent afgekoeld). Wat kun je eruit afleiden? Is het een standaardbrief, dan heb je weinig kans. Als ze commentaar of aanwijzingen geven, kun je aan de slag. Als je het niet begrijpt, kun je contact zoeken met degene die de brief heeft geschreven. Blijf kalm, proberen je gelijk te halen is zinloos. Dat ze geen interesse hebben, wil niet zeggen dat je een flutschrijver bent, of dat je boekidee slecht is.
Krijg je weinig aanwijzingen, probeer dan een andere uitgeverij. Eentje met een fonds dat beter bij jouw boek aansluit. Of begin met manuscriptbegeleiding, huur een redacteur in en kijk zelf nog eens kritisch naar je manuscript. Misschien kun je nog een hoop verbeteren, waardoor je meer kans maakt.
Literaire Tijdschriften
Je kunt natuurlijk proberen een deel van je boek te publiceren in een tijdschrift om te peilen of er een markt is voor je boek. Denk daarbij ook aan kleinere literaire tijdschriften die vaak minder kritisch zijn. Vaak nemen ze meer de tijd om je boek van commentaar te voorzien.
Wat je ook kiest, als je boek afgewezen wordt is dat geen reden om je zelfvertrouwen te laten ondermijnen. Blijf schrijven en ga door. Hou je schrijfdroom uit de kliko.
Deze knetterende Bestsellers gingen je voor
Boek afgewezen? Frustrerend. Het is de bange droom van elke schrijver. De afwijzingsbrief. Erger nog: de nietszeggende afwijzingsbrief waarmee je boek afgewezen is. Ter stimulering eventjes een kort overzicht van megasellers, bestsellers en eversellers. Of auteurs die er ondertussen warmpjes bij zitten (waarschijnlijk tot frustratie van degenen die ze ooit hebben afgewezen).
We noemen er een paar. Er zijn er veel meer (helaas). Het geeft aan dat uitgevers het ook niet altijd precies weten, dus blijf volhouden. Schrijf, schrijf, schrijf.
1. Harry Potter – J.K. Rowling
De eerste literair agent die J.K. Rowling benaderde met het manuscript van Harry Potter en de Steen der Wijzen, stuurde alleen een korte afwijzing retour. Uiteindelijk is Harry door 13 uitgevers afgewezen voor hij bij Bloomsbury terechtkwam.
De rest is geschiedenis: inmiddels zijn er meer dan 500 miljoen Harry Potters verkocht, zijn er 8 Harry Potter films gemaakt en gaan Harry Potter boeken ook tweedehands als warme broodjes over de toonbank. Oh ja, er is een speciale Harry Potter winkel.
Hoezo, boek afgewezen? Het gebeurde Rowling overigens ook bij het schrijven onder het pseudoniem Robert Galbraith.
2. Carrie – Stephen King
Stephen King had weinig vertrouwen in zijn horrorverhaal over de puber Carrie (geschreven terwijl hij op de wasmachine in de wasserette zat). Zijn vrouw Tabitha viste het uit de prullenbak en stuurde het naar een uitgever.
Doubleday Publishing hapte en publiceerde het boek. Na een trage start schoot de verkoop omhoog met de paperback uitgave. Inmiddels is Carrie drie keer opnieuw verfilmd en is Stephen King een van de best verkopende schrijvers ter wereld. Stephen King is meer dan 75 keer verfilmd.
3. Alleen maar Nette Mensen – Robert Vuijsje
De agent van Vuijsje was enthousiast over zijn manuscript. Uitgevers zagen weinig in Alleen maar Nette Mensen. Na drie jaar stond Vuijsje op het punt om er mee te kappen. Hij waagde nog één poging en herschreef het een laatste keer. Een nieuwe redacteur bij Nijgh & Van Ditmar zag wat in het boek.
Vuijsje won met dit boek De Gouden Uil en verkocht in een paar jaar meer dan 200.000 exemplaren. Niet puur vanwege de prijs. Er ontstond een rel rondom het juryrapport. Daarin werd Vuijsjes proza beschreven als ‘het swingt als een Afrikaanse tiet’.
4. 1953 – Rik Launspach
Rik Launspach heeft vele maanden lopen leuren met zijn boek over de watersnoodramp van 1953. Pas toen hij er een goed bezochte film van wist te maken, lukte het om het boek alsnog uit te geven.
5. Boven is het stil – Gerbrand Bakker
Gerbrand Bakker was er wel klaar mee nadat zijn boek afgewezen was door tien uitgevers. Toen ontving hij een afwijzingsbrief van drie kantjes en die gaf hem hoop. Als iemand zoveel moeite doet in plaats van een standaard afwijzing te sturen, moet er toch iets in zitten. Boven is het Stil verscheen in maart 2006 bij uitgeverij Cossee. Binnen een jaar was het aan de achtste druk toe.
Waarom wordt je boek afgewezen: je boek past niet in het fonds
Uitgeverijen moeten keuzes maken. Ze kunnen niet alle boeken uitgeven die het publiceren waard zijn. Een boek moet passen in het ‘assortiment’ van de uitgeverij. Dat heet een fonds. Het heeft weinig zin je manuscript voor een kookboek naar een uitgever van sciencefiction te sturen. Kansloze missie, al is je boek nog zo goed. Het gaat hierbij overigens niet alleen om het genre, maar ook om je aanpak, stijl en stem.
Waarom wordt je boek afgewezen: Je boek is bagger
Dat klinkt vervelend en dat is het ook. Een spelfout of grammaticafout vergeeft de uitgever je wel (al kun je veel fouten uit je manuscript halen met de spellingscontrole). De basis van je tekst moet kwalitatief goed zijn. Schrijf in een heldere structuur, heb een onderscheidende aanpak of invalshoek en schrijf prettig leesbare tekst.
Veel ingezonden manuscripten zijn kwalitatief niet ‘boekwaardig’, al denkt de schrijver daar meestal anders over. Boekwaardig zit hem in meer dan spelfoutjes. Het is ook thema en genre. Om je schrijfspier te trainen kun je een schrijfcursus of schrijftraining doen.
Via Wryter bijvoorbeeld. Via onze modules (ook los te koop) word je absoluut een betere schrijver. Verder kun je feedback vragen aan proeflezers, veel lezen, en vooral… veel schrijven. De uitdrukking ‘oefening baart kunst’ geldt zeker voor schrijven.
Waarom wordt je boek afgewezen: De uitgeverij ziet geen markt
Dit is de meest zure. Alhoewel, de volgende is ook niet mis. Uitgeverijen zijn commerciële bedrijven. Ze investeren alleen in jouw boek als ze voldoende kansen in de verkoop zien. Je hebt nog niet de naam van megageweldige schrijver. Je bent nog geen Ross, Noort, Verhoef, Baantjer, King of Grisham.
Waarom wordt je boek afgewezen: Je mist de PR-factor
Een goed boek is, nou ja, leuk, maar het moet vooral goed verkopen. Een auteur met een handige ‘pr-factor’ (zoals Kieft of Gijp of Holleeder) is voor een uitgeverij een enorme pre. Heb je een bekende naam, ben je een vlotte spreker, heb je een groot netwerk, heb je ervaring met marketing en ben je handig met social media? Deze voordelen maken je het leven makkelijk als je contact zoekt met uitgevers: Ze maken jou en je boek beter verkoopbaar.
Waarom wordt je boek afgewezen: De uitgever heeft net een vergelijkbaar boek uitgegeven
Een goed boek in combinatie met een interessante doelgroep (fictie én non-fictie) is geen garantie voor publicatie. Lijkt jouw manuscript op een pas uitgegeven boek? Dan gaat de uitgeverij waarschijnlijk niet op je aanbod in.
Wil je hier een voorbeeld van?
Na het succes van de 50 Tinten Grijs-serie werden uitgeverijen overspoeld met pornografisch getinte te boeken. Voor zover ik weet heeft geen ervan de markt gehaald, terwijl sommige best goed waren. Gewoon teveel concurrentie van E.L. James.
Zorg dat je je onderscheidt. Maak een uitgever duidelijk wat jou en je boek uniek maakt. Schrijf dat op in het voorstel voor publicatie dat je naar uitgevers stuurt. Een uitgever gaat minder snel voor een bepaald type verhaal als ze al een vergelijkbaar boek in hun fonds hebben.
Waarom wordt je boek afgewezen: Je pitcht je boek bij de verkeerde uitgever
De ene uitgeverij is de andere niet. De ene uitgever richt zich op bloedstollende thrillers, de andere geeft alleen dameslectuur of kinderboeken uit. Doe onderzoek voordat je jouw manuscript de wereld in slingert. Past het boekenfonds van de uitgever bij jouw manuscript?
Waarom wordt je boek afgewezen: Je manuscript is onverzorgd en voldoet niet aan de eisen
Een manuscript met fouten, zonder hoofdstukverdeling en vol notities leest onprettig. Zelfs als de verhaallijnen briljant zijn uitgewerkt. Voorkom dat je boek afgewezen wordt op dergelijke slordigheden. Uitgevers ontvangen je manuscript graag zo netjes mogelijk. Rommelige manuscripten (fysiek zowel als digitaal) geven uitgevers het idee dat je noch je boek, noch de uitgever serieus neemt.
Gemiste kans.
Als je geluk hebt, heeft een uitgeverij op de website staan hoe je een manuscript moet aanbieden: Lettergrootte, regelafstand, lettertype. Als het er al op staat, want veel uitgeverijen zitten niet te wachten op lukraak ingestuurde manuscripten. Wees niet eigenwijs en stuur het gewoon zoals ze het hebben willen. Je kunt je eigen glazen ook op leukere manieren ingooien.
Waarom wordt je boek afgewezen: Je mist een kapstok
Huh, kapstok? Ja, je leest het goed. Gaat jouw manuscript over moslimterrorisme? Link het aan nieuws over aanslagen in Frankrijk. Schrijf je over de gevolgen van virussen? Schrijf over een virusaanval, een lockdown en de druk op de zorg.
Door een goede kapstok ziet een uitgever sneller meerwaarde in je boek. Zorg wel dat je plot stevig in elkaar zit. Dit kun je trainen door veel te lezen, plots van boeken die je goed vindt uit te pluizen of ons e-book over plots en plotwendingen te kopen.
Of je onderwerp is ongeschikt. Dit zie je vooral bij non-fictie, zoals mensen die over hun ziekte schrijven.
Waarom wordt je boek afgewezen: Je stuurt de uitgever geen begeleidend verhaal en vergeet jezelf voor te stellen
Een boek heeft een flaptekst met een reden. Lezers varen op je flaptekst. Uitgevers willen ook een soortement flaptekst: de synopsis. Ze willen het volgende zeker weten: Wat is de doelgroep? Welk genre? Wat is het onderwerp? Wat is de lengte? Wie zijn de hoofdpersonen?
Zorg dat jouw beoogde uitgever met de juiste bril op aan je boek begint. Schrijf erbij waarom je juist voor deze uitgeverij kiest.
Bij een schriftelijke kennismaking met een uitgever hoef je echt niet je complete doopceel te lichten, liever niet zelfs. In een paar zinnen opschrijven wie je bent, waarom je schrijft en wat je ambitie is op het schrijfvlak, is wel handig. Heb je eerdere publicaties op je naam? Vertel vooral wat en waar. Uitgevers kicken op dergelijke info.
Waarom wordt je boek afgewezen: Je hebt geen netwerk of je past niet in de planning
Een goed netwerk in de schrijverswereld of uitgeefwereld kan absoluut helpen. Ken je andere schrijvers? Of uitgevers? Vraag of ze een aanbeveling willen schrijven. Heb je een uitgever ooit ontmoet? Refereer kort aan de ontmoeting. Goede kans dat hij of zij zich jou niet kan herinneren. Ze zien wel dat je van plan bent de eendagsvliegen te ontstijgen, serieus met schrijven bezig bent en écht investeert in de ontwikkeling van je schrijven.
Mijn eerste publicatie was een bundeling van verhalen. 75 Verhalen in één boek. Ik was trots toen ik bericht kreeg dat mijn verhaal gepubliceerd zou worden. In een heus boek nog wel. Dat ik daarmee de verplichting aanging om er 15 van af te nemen, nam ik op de koop toe.
Ik stuurde direct daarna een manuscript op naar de uitgeverij. Ze kenden mij immers al? Maar ze zaten echt niet op mijn boek te wachten. Een boek met verzamelde verhalen is veel lucratiever. 75 Verhalen betekent dat van een eerste oplage van 2000 stuks al meer dan de helft verkocht is aan de auteurs en dan heeft een uitgever de initiële kosten terug verdiend.
Een uitgeverij geeft een beperkt aantal boeken uit. Ze maken altijd een afweging in het belang van de balans in hun fonds en in het belang van hun portemonnee. Dat betekent dat ook prima manuscripten regelmatig afgewezen worden.
Waarom wordt je boek afgewezen: Je gedraagt je onprofessioneel
Waargebeurd verhaal: een uitgever die een manuscript uit de slushpile viste om uit te geven, is het niet gelukt de auteur te pakken te krijgen.
Gigantische Gemiste Kans.
Dus, check je spam en neem ook onbekende nummers op.
Word je manuscript afgewezen? Word niet boos, blijf netjes, vraag om uitleg over wat je kunt verbeteren of andere tips. Uitgevers kennen elkaar vaak. Het laatste wat je wilt, is dat een uitgever die bij het lezen of horen van je naam meteen in de stress schiet en de hakken in het zand zet omdat jij collega-uitgevers door het slijk hebt gehaald.
Wil je je kansen bij een uitgeverij vergroten? Leer beter schrijven. Via de modules van Wryter leer je gegarandeerd beter te schrijven.
De slushpile en alles wat er mee te maken heeft
Iedere uitgever en elke schrijver vreest hem: de slushpile: De stapel ongevraagd aangeboden manuscripten. Tegenwoordig waarschijnlijk een batterij ongelezen mails in het mapje “slushpile”. De kans dat jouw boek uit de slushpile gefilterd wordt om te worden uitgegeven is minimaal.
Uitgevers krijgen dagelijks manuscripten binnen. Manuscripten die door agenten worden getipt hebben een flinke streep voor. Deze boeken hebben een voorselectie gehad. Buitenlandse boeken zijn al gepubliceerd en succesvol. Binnenlandse boeken hebben een kwaliteitsstempel van een literair agent: Een externe partij ziet literaire en commerciële potentie in het boek.
Agenten weten welk manuscript bij welke uitgever past. Hier gaan beginnende schrijvers vaak de mist in. Een uitgever van managementboeken heeft niets aan een kookboek en een uitgever die gespecialiseerd is in vrouwenthrillers zal je roman zonder te lezen afwijzen. Denk goed na over het boek dat je schrijft en welke uitgever daar het beste bij past. Uitgevers zijn echt wel op zoek naar het volgende geweldige boek, geloof me.
Het is net als met relaties. Een man of vrouw kan nog zo aantrekkelijk zijn, dat wil niet zeggen dat je met hem of haar wilt trouwen.
Uitgevers proberen je binnen drie maanden te laten weten of ze met je willen doorpraten. Soms maakt een redacteur een voorselectie op basis van je schrijfcurriculum. Alle andere manuscripten komen op de beruchte slushpile. Die manuscripten worden vaak bekeken door een stagiaire.
Shocking! Een stagiaire?
Iets waar jij maanden of jaren aan gewerkt hebt komt niet voorbij de stagiaire? Hey, dan moet je misschien nog beter leren schrijven. Als een stagiaire je boek afwijst, vinden je lezers je boek waarschijnlijk ook knudde. Stagiaires zijn wel supergemotiveerd om de nieuwe Noort, of Mulisch of Olde Heuvelt te ontdekken. Vertrouw op je manuscript. Een goed verhaal wordt gezien.
Als je manuscript afgewezen wordt, moet je hopen op een onderbouwde afwijzing. Dit is vrij zeldzaam en dus eigenlijk een goed teken. Je komt dan in de buurt van een uitnodiging.
Als je mag komen praten, dan wil de uitgever vooral peilen of je de gunfactor hebt en of hij een profschrijver in je ziet. Het is nog steeds geen garantie dat ze je manuscript willen uitgeven. Je mag er wel van uitgaan dat de uitgever of redacteur een flink stuk van je manuscript heeft gelezen. Als je manuscript afgewezen wordt, ligt dat anders. Als je tekst veel fouten bevat, is het na 1 of 2 pagina’s uit en over. Heb je een plotprobleem(pje), dan mag je uitgaan van 5 pagina’s. Als je manuscript potentie heeft, dan mag je rekenen op 10 – 30 pagina’s.
Vind je dat weinig? Na al die uren dat jij hebt zitten zwoegen? Redacteuren zitten de hele dag met hun neus in teksten. Ze zien heel snel of een manuscript goed genoeg is en in hun fonds past.
Hoe vergroot je je kansen?
Hoe kom je erachter of je manuscript goed genoeg is? Uiteindelijk kijk je altijd door een filter naar je eigen manuscript, omdat je het totaalplaatje in je hoofd hebt zitten.
Laat je boek door andere mensen lezen. Zoek mensen die zelf ook schrijven, zodat ze weten waar ze op moeten letten. Of huur een redacteur in. Een redacteur ziet binnen een paar pagina’s welke problemen zich voordoen en geeft je tips om ze op te lossen.
De kwaliteit van je manuscript en je schrijfstijl zijn twee belangrijke punten waar een uitgever naar kijkt, maar zeker niet de enige. Check je manuscript aan de hand van de volgende punten om te voorkomen dat je manuscript afgewezen wordt.
- Zorg voor spanning, ook als je geen thriller schrijft.
- Bouw naast spanning voldoende rustmomenten in, zodat de lezer op adem kan komen.
- Bouw een sterk plot. Leer die techniek: Hoe zet je een plot in elkaar? Hoe maak je gebruik van plotwendingen?
- Geef in het begin weinig uitleg en informatie. Bouw het stukje bij beetje op.
- Zorg dat je belangrijkste personages iets te verliezen of te winnen hebben. Anders wordt het lastiger voor je lezers om met ze mee te leven.
- Gebruik weinig omschrijving. Show de omgeving van een scène, maar pas op met langdradigheid.
De reis van schrijver naar auteur
J.K. Rowling is 13 keer afgewezen voordat Harry Potter gepubliceerd werd. Daaruit kun je afleiden dat haar manuscripten te slecht waren, maar ook dat het gewoon ontzettend moeilijk is voor je manuscript om zich uit de slushpile te graven.
Wat kun je er aan doen? Begin klein. Schrijf korte verhalen en probeer die gepubliceerd te krijgen in een (literair) tijdschrift. Een tijdschrift loopt veel minder risico financieel dan een uitgever van boeken. Hierdoor maak je als beginnende schrijver meer kans. Ga ook bloggen om naamsbekendheid op te bouwen. Of neem contact op met een literair agent.
Als je de kans waagt bij een uitgeverij, volg dan de richtlijnen op hun website op. Probeer niet op te vallen (op wat voor manier dan ook) behalve door een dijk van een manuscript af te leveren. Zorg dat ze je schrijfambities serieus nemen. Stunts uithalen werkt tegen je.