Bij Wryter hebben we een Masterclass Schrijven ontwikkeld. In de Masterclass kom je er in 12 weken achter hoe je van begin tot eind een boek schrijft. We doen dat volgens de methode van de Reis van de Held. We zijn in stap 9, de fase van de Dolk.
Deze beproefde methode van de Amerikaanse literatuurwetenschapper Joseph Campbell is de basis van geweldige verhalen. Van Star Wars tot Notting Hill en van de Millennium Trilogie tot The Hobbit.
Doe je mee? De fase van de Dolk is de fase van het realiseren. Meestal volgt hierna een vlucht of ontsnapping. De fase van de Dolk gaat met pijn gepaard: je Held snijdt oude banden door en prikt zekerheden en illusies door. Zijn inzicht komt voort uit de Centrale Crisis en is de beloning voor het doorstaan van de Centrale Crisis.
Je Held moet scherp analyseren en vastberaden zijn. Hiermee verwerft hij de grootste schat, die van inzicht in hoe leven en dood werken. De keuze van je Held zorgt voor een definitieve wending van je verhaal.
Ferrari Verhalen
Ferrari Verhalen zijn de Oscarwinnaars onder de verhalen. De Libris Literatuurprijswinnaars zo je wilt, al is daar soms enige controverse over. Het zijn in elk geval verhalen die eruit springen. Op welke manier dan ook.
Als verhalenverteller, schrijver, componist, dichter of rapper, wil je natuurlijk het allerhoogste bereiken en de allerbeste worden. Daar heb je Ferrari Verhalen voor nodig.
Sjeu
Iedereen kan schrijven. Dat hebben we al meer geroepen. Afhankelijk van je ambitie en je persoonlijke omstandigheden stop je er meer of minder tijd en energie in.
Als lid van Wryter wil je jezelf in elk geval ontwikkelen als schrijver en verhalenverteller. Eén of meer stappen zetten onderweg naar jouw Ferrari Verhaal. Via de Leergang Schrijven 2.0 helpen we je graag op weg.
Geboren vertellers
Jij had er vast ook één, de oom die iedereen op verjaardagen stil kreeg als hij een verhaal begon te vertellen. Een geboren verteller. Of eentje waarvan iedereen hoopte dat hij zijn klep zou houden. Want als het verhaal saai is, haakt iedereen af.
Het is weinig schrijvers gegeven om verhalen uit de mouw te schudden à la Nora Robert (elke 45 dagen een bestseller), of Stephen King. Donna Tartt doet er ook veel langer over om een bestseller te schrijven. Ze wint er wel de Pulitzerprijs voor literatuur mee. Dat dan weer wel.
Voor de meeste stervelingen is schrijven gewoon hard werken. Het is, zeg maar, net een baan. En voor velen van ons een tweede baan.
Plot, structuur en verhaal
Als je voordat je gaat schrijven je verdiept in je plot, dan in je structuur en vervolgens alleen nog maar na hoeft te denken over hoe je een en ander invult, maak je jezelf het leven makkelijk(er).
Deze blog gaat over de 5 essentiële onderdelen van een goed plot én de kunst van het verhalen vertellen. Als je die 5 onderdelen met je ogen dicht kunt uittekenen, ga ook jij Ferrari Verhalen dichten, schrijven of rappen. Een ijzersterk plot voorkomt ook dat je je toevlucht moet nemen tot een “Deus ex Machina”.
Vijf doelen voor je eerste hoofdstuk
Er zijn vijf hoofddoelen waarop je je in je opening moet richten. Aan de voorbeelden zie je dat ze elkaar kunnen en moeten overlappen. Als je één enkele zin meerdere van deze doelen kunt laten vervullen, zijn je woorden extra effectief.
1. Trek de aandacht van de lezer
Als je een roze olifant met een gele zonnebril door de gracht ziet zwemmen zou je op zijn minst een tweede keer kijken, toch? Veel auteurs houden hun lezers bij de les door hun aandacht te trekken met iets ongewoons of verrassends.
Als je dit goed doet, bereik je dat de lezer vaststelt dat je een schrijver met een grote verbeelding bent die hen gaat verrassen met onverwachte dingen op jullie gezamenlijke reis.
Als je binnen de eerste paar zinnen de lezer vertraagd kunt laten reageren en vragen in zijn hoofd kunt oproepen begin je goed. Dit hoeft niet in de eerste regel, maar het is des te krachtiger als je dat lukt. Een mooi voorbeeld vind je in “De dag die alles veranderde” van Elle van Rijn dat als openingszin heeft “De dag dat ik Johannes Klein doodreed…”
2. Bepaal de locatie
Dit is een “moetje”. Tegen het einde van de eerste pagina moet de lezer weten wanneer en waar het verhaal speelt. Als het de lezer onduidelijk is of hij in de ruimte zit, of in het oude Rome haakt hij af omdat hij zich niet kan onderdompelen in het verhaal.
Jij bent de navigator en als lezers zich verloren voelen, gaan ze twijfelen of ze je blijven volgen.
De precieze locatie hoef je niet uit te tekenen. Je kunt tijd en plaats aangeven door een beschrijving van de omgeving (“Rosemary en Guy Woodhouse hadden juist het huurcontract getekend van een vierkamerflat in een wit, rechtlijnig gebouw aan First Avenue”, Ira Levin, Rosemary’s baby), je schrijfstijl (“een man die een van de meest begaafde en gruwelijke personages was in een tijdperk dat geen gebrek aan begaafde en gruwelijke personages kende”, Süskind, Het Parfum).
Twee subtielere aspecten van locatie zijn toon en genre. Ze zijn met tijd en plaats verweven en moeten op dezelfde manier worden bepaald. De lezer wil weten of dit het soort boek is dat hen aanspreekt. Is het eigenzinnig? Serieus? Somber? Griezelig?
Wat het ook is, ze moeten het weten binnen de eerste paar pagina’s, of bij voorkeur de eerste paar paragrafen.
3. Zorg dat de lezer om je personage(s) gaat geven
Zorg dat een lezer om een of meer van je personages gaat geven. Het is de meest betrouwbare manier om ze te laten lezen. Michael Hauge heeft enkele mooie voorbeelden genoemd in “Writing Screenplays that sell”:
Onverdiend ongeluk
Laat een personage zien dat te maken heeft met onverdiende tegenslagen. Het hart van de lezer moet naar hen uitgaan omdat ze zichzelf in een dergelijke situatie kunnen voorstellen en hoe ze zich dan zouden voelen.
Gevaar
Net als onverdiend ongeluk kan een lezer meeleven met een personage dat wordt bedreigd. Ze hoeven niet met hun vingernagels aan de rand van een klif te hangen. Het kan zijn dat ze op het punt staan een sollicitatiegesprek te voeren of op het podium te staan.
Geef ze een gewaardeerde eigenschap (bijv. goedhartig of grappig)
We houden van mensen die vriendelijk en hartelijk zijn, zelfs als ze veel gebreken hebben. Evenzo kunnen we het niet helpen een personage leuk te vinden dat ons aan het lachen maakt, zelfs als ze verder de meest verwerpelijke schurk zijn.
Beheersing van een vaardigheid
Kijken naar iemand die ergens in uitblinkt (een doelpunt van Arjen Robben, de vlinderslag van Michael Phelps) is opwindend. Of het nu gaat om boogschieten, poëzie lezen of gitaar spelen, als een personage ergens in uitblinkt, bewonderen we ze (zoals Hannibal Lecter).
In contact met hun eigen kracht
Op dezelfde manier als ergens in uitblinken, kan een personage uitblinken door zijn aanwezigheid. Mensen die niet bang zijn om hun mening te uiten en die zich geen zorgen maken over de mening van anderen maken vaak indruk op ons.
4. Stel indringende vragen over het verhaal
Een krachtige manier om je lezer op zijn stoel te plakken, is door ze vragen te laten oproepen die hen zo in beslag nemen dat ze niet kunnen slapen tot ze het antwoord weten. Mensen zijn van nature nieuwsgierig en houden van uitdaging.
Verwar nieuwsgierigheid niet met onduidelijkheid. Hou geen informatie achter die de lezer verwart. Nieuwsgierigheid komt voort uit de vraag wat er gaat gebeuren. Onduidelijkheid ontstaat door niet te begrijpen wat er aan de hand is.
5. Introduceer conflict
Conflict is wat aangrijpende verhalen creëert die ervoor zorgen dat lezers pagina’s omslaan.
Als je lezer om je personage geeft en dat wordt niet geconfronteerd met enige vorm van conflict of bedreiging, dan kan je lezer comfortabel een bakkie koffie zetten zonder zich zorgen te maken. Als je personage voor uitdagingen staat, moet de lezer zeker weten dat alles in orde is voordat hij het boek kan neerleggen.
Uitdagingen hoeven niet levensbedreigend te zijn. Een goede schrijver kan je op het puntje van je stoel laten zitten om de bus te halen, of een bril te vinden. Je hoeft dus niet te openen met een personage dat onder een instortend hunebed terecht dreigt te komen (tenzij ze Indiana Jones heten en dat hun beroep is). Je kunt ook hun alledaagse frustraties laten zien.
Misschien hebben ze een baan die ze haten met een eikel van een baas en onbeschofte klanten. Of misschien hebben ze zeven kinderen die allemaal tegelijk naar de wc moeten. Door te openen met kleine rampen laat je ruimte voor steeds toenemende uitdagingen en gevaar, waardoor de dagelijkse conflicten er uiteindelijk uitzien als klein bier.
Hoe schrijf je in vredesnaam een boek?
Veel mensen dromen van een boek met hun naam op de rug. Logisch. Auteur worden kan je leven veranderen. Maar hoe schrijf je in vredenaam een boek? Dat is geen appeltje-eitje. Daar heb je een plan voor nodig. Maak een persoonlijke blauwdruk voor je reis van schrijver naar auteur. Dat is spannend en leuk.
Een boek schrijven is een gestructureerd proces. Bovenal moet je denken aan je wenslezer. Wie is het? Wat verwacht je wenslezer van je? Welke stijl? Welk onderwerp spreekt hem of haar aan? Waar zitten je wenslezers? Welke websites bezoeken ze en welke (boek)winkels?
Dit is zo belangrijk dat je het op een geeltje moet schrijven en op je monitor moet plakken. Allereerst je wenslezer, de wenslezer als tweede, als laatste en altijd de wenslezer.
Schrijven is een vak
Begin gelijk te schrijven. Begin met verhalen of boekideeën. Broed er op en laat het sudderen. Zie je boek als een verzameling hoofdstukken, niet als een Kolossaal Project. Begin je boekidee met 1 pagina, breng het terug tot 1 zin en zorg dat het uniek is. Middelmaat is er genoeg.
Harry Potter. Millennium. In de Ban van de Ring. Animal Farm. Peter Pan. De Ontdekking van de Hemel. Het juiste concept werkt gewoon en je weet het zodra je het hebt. Ga schrijven, noem jezelf schrijver, maar begin pas met schrijven als je erop vertrouwt dat je structuur tot het einde standhoudt.
Schrijven is een vak. Je hebt misschien een Spetterend Idee met een Knetterende Opening en een Daverend Slot. Maar ook in het Bloedsaaie Midden verwacht je (wens)lezer spanning, romantiek of conflict. Een verhaal schrijven en op je auteurswebsite posten is één. Een boek schrijven, het publiceren en meer dan 1000 exemplaren verkopen is een tweede.
Als je een boek wilt schrijven, ga je gegarandeerd veel aan ons hebben. Zeker weten. De bocht afsnijden op je reis van schrijver naar auteur kan er voor zorgen dat je schrijver blijft en nooit auteur wordt. Dat zou jammer zijn. Dan missen je wenslezers de beste verhalen die in je zitten.
Inspiratie
Inspiratie is heerlijk. Inspiratie is ongrijpbaar. Inspiratie heb je, krijg je en kun je kweken. Inspiratie komt namelijk uit je onderbewustzijn. Denk daar maar eens over na. De beste ideeën krijg je als je onder douche staat, met de hond wandelt, of de afwas doet.
Inspiratie heb je. Altijd. Overal. Je kunt er alleen niet altijd bij. En dat kun je leren. Via Wryter leer je hoe je jouw inspiratie ophaalt op het moment dat jij dat wilt. Zonder toverij. Zonder hypnose, drugs of andere flauwekul. Maar met oefeningen die je leren hoe je dat deel van je brein openstelt op het moment dat je dat wilt.
Het is best eenvoudig. Zoals de beste ideeën vaak binnen komen vliegen als je met vrienden of vriendinnen een biertje staat te drinken, of een wijntje. Dat lijkt dan door de alcohol te komen, maar serieus, het komt omdat je een ander deel van je hersenpan open hebt staan. Het deel waarin je de boel de boel laat, het gezellig is, je de juiste sfeer en het juiste volk om je heen hebt en de ideeën elkaar zo vlot opvolgen dat je niet eens tijd hebt om ze op te schrijven.
Bierviltje
De grootste bedrijven begonnen hun leven op een bierviltje: Google. Amazon. Wryter. Het is een beetje inspiratie + een beetje creativiteit + een heleboel gezond verstand + hard werken.
Deze quote van Pablo Picasso geeft het goed aan: “Inspiratie bestaat, het vind je als je aan het werk bent.”
Zo is het met boeken en verhalen ook. De mooiste verhalen kun je niet verzinnen. Die zijn er gewoon. Droom meer, slaap minder en doe de volgende test:
- Pak willekeurig drie foto’s, uit de krant of een tijdschrift of zo. Niet over nadenken, gewoon pakken
- Kijk er goed naar voordat je gaat slapen
- Droom over je foto’s
- Schrijf direct als je wakker wordt je verhaal. Laat het er gewoon uit vloeien, spuiten of druppelen
- Laat je effe weten in de community met welk verhaal jij bent opgestaan?
Ben jij de volgende Stephen King? Een reïncarnatie van Mulisch of Larsson? De nieuwe Donna Tartt of Agatha Christie? Eén ding is zeker: je moet meters maken. Niks komt vanzelf en je bestseller zeker niet. Schrijven moet je. En leren.
Laatste update 9 May 2022 door Edwin