Schrijftips en zelfredactie

Ik heb nog een paar schrijftips voor je. Ik hoop dat ze je helpen je schrijfdoelen te bereiken. Ze zijn evenzeer van toepassing op fictie als op non-fictie. Verder geef ik je tips over zelfredactie.

Show, don’t tell

Voer je lezers geen informatie door simpelweg feiten te vertellen. Laat ze afleiden wat er aan de hand is door acties van je personages te laten zien. Als je bijvoorbeeld schrijft: “Het was koud buiten” geef je de lezer alleen een feit. Laat lezers de kou afleiden door te laten zien dat je personage “zijn sjaal strakker trok en zijn gezicht afwendde van de bijtende wind”.

Elimineer clichés, inclusief situationele stijlfiguren

Clichés zijn niet beperkt tot uitdrukkingen als “het regent pijpenstelen” of “als puntje bij paaltje komt”. Situationele clichés omvatten zaken als:

• Je verhaal beginnen met je hoofdpersoon die ‘s ochtends wakker wordt, alsof er geen betere plek is om te beginnen.
• De lezer onaangenaam verrassen door te schrijven dat een hele aangrijpende scène slechts een droom was. Soapseries hebben hier patent op.
• Een personage zichzelf laten beschrijven terwijl hij voor een spiegel staat.
• Toekomstige geliefden letterlijk tegen elkaar laten opbotsen bij hun eerste ontmoeting.
• Er klinkt een schot, waarbij de schutter een verrassende derde partij is die degene doodt die de Held wil doden. Dit kun je een Deus ex Machina noemen.
• De schijnbaar dode, bewusteloze of uitgeschakelde schurk weer tot leven laten komen, net als wij denken dat de Held alles onder controle heeft.

Weersta de drang om uit te leggen

Let op het vreemde en voor de hand liggende detail: Marianne is boos. Ze beukt op de tafel. “George, je gaat me gek maken”, zegt ze boos. Je hoeft niet uit te leggen dat Marianne boos is als ze op tafel slaat. En je hoeft niet te vertellen dat ze boos praat.

Wat denk je van deze? “Je kunt het!”, moedigt Fred aan. Moet je een lezer vertellen dat de lijn van de dialoog aanmoediging is? Zeg gewoon wat hij zegt.

Lees je schrijven hardop voor

Dit helpt je bij het opsporen van allerlei fouten die je zou kunnen missen door simpelweg te herlezen wat je hebt geschreven. Je kunt zo ook het ritme van de tekst controleren en hoe je schrijven je lezer in de oren klinkt.

Varieer de lengte van je zinnen

Gefragmenteerde zinnen kunnen je punten kosten als je een opstel voor school schrijft. Ze kunnen je proza sterker maken als je ze strategisch gebruikt, vooral in actiescènes.

Vermijd keelschrapen

Dit is een schrijfterm die verwijst naar alles wat ervoor zorgt dat je niet tot de kern van je verhaal komt. Vermijd de verleiding om meerdere alinea’s te besteden aan het beschrijven van je setting of aan filosoferen. Je kunt dergelijke dingen later in lagen aanbrengen. Ga zo snel mogelijk naar de goede dingen.

Grijp je lezer vanaf de eerste regel bij de strot

Als je ze niet meteen grijpt, gooien ze je boek snel opzij. Dat betekent niet dat je moet beginnen met een achtervolgingsscène of een explosie. Het betekent dat je direct ter zake moet komen.

Slijp dialogen scherp tot op het bot

Zelfs in non-fictie anekdotes. Dat betekent niet dat al je dialogen schokkerig en kort moeten zijn. Kap gewoon het dode hout. Je zult verrast zijn hoeveel sterker je dialoog wordt.

Activeer het theater van de geest van je lezer

Geef lezers net genoeg informatie om hun verbeelding te prikkelen. Zo maak je ze partners in de ervaring, in plaats van alleen leden van het publiek.

Noem jezelf schrijver

Als je nog steeds mijn blogs leest, heb je misschien een passie voor schrijven en een toewijding om te verbeteren. Maar misschien heb je nog niet het gevoel dat je jezelf schrijver kunt noemen.

Geloof me, als je eraan werkt, zelfs als beginner, ben je een schrijver. Laat het bedriegersyndroom (het gevoel alsof je een oplichter bent) je droom niet verpletteren voordat je jezelf zelfs maar een kans geeft.

Heb je een boodschap om met de wereld te delen? Negeer degenen die je vertellen dat je nooit goed genoeg zult zijn, ook al zijn het maar stemmen in je hoofd. Je mislukt gegarandeerd als je niet de moed hebt om het te proberen.

Wat er ook gebeurt – succes, mislukking of iets daartussenin – je bent nog steeds schrijver als je gewoon schrijft.

Over naar de zelfredactie

Maak je manuscript zo duidelijk en overtuigend mogelijk. Dan geef je jezelf de beste kans om gepubliceerd te worden. Word daarom een agressieve, zelfs een woeste zelfredacteur.

Ik geef je enkele tips om in gedachten te houden als je je werk herziet. Onthoud dat hoewel veel van deze rechtstreeks van toepassing lijken te zijn op fictie, ze ook werken voor non-fictie.

Ontwikkel een dikke huid

Of doe in ieder geval alsof. Ik weet niet zeker of ik dit heb bereikt in bijna 20 jaar schrijven en publiceren. Het is moeilijk om input niet persoonlijk op te vatten als je je hart en ziel over de pagina uitstort.

Maar het is cruciaal voor je succes dat je erkent dat je criticus aan jouw kant staat en wil dat je werk zo goed mogelijk is. Accepteer zoveel mogelijk correctie.

Vertel niet wat er niet gebeurt

“Hij reageerde niet”.
“Ze zijn nooit gestopt met praten”.
“Ze zei niets”.

Als je niet vermeldt dat het niet is gebeurd, zullen lezers er niet van uitgaan dat het is gebeurd.

Vermijd de meeste bijwoorden bij zelfredactie

Goed schrijven gaat over sterke zelfstandige naamwoorden en werkwoorden. Te veel bijwoorden maken je zinnen doods.

Gebruik bijvoeglijke naamwoorden spaarzaam

Word geen bijvoeglijk naamwoord-maniak, ondanks dat je dierbaren of zelfs je leraar creatief schrijven ze toejuichen. En gebruik nooit twee als één sterke het werk doet.

Vermijd de lijdende vorm

De gemakkelijkste manier om de lijdende vorm herkennen, is door te zoeken naar werkwoorden als “worden” of de combinatie “was + door”.

Passief: Het feest was gepland door Jeanet.
Actief: Jeanet heeft het feest gepland.

Passief: De bruidstaart is gemaakt door Ben.
Actief: Ben heeft de bruidstaart gemaakt.

Kies normale woorden boven bloemrijke woorden

Hoewel een geavanceerd vocabulaire bewonderenswaardig is, leiden bloemrijke zinswendingen je lezer af van de inhoud. Houd het simpel en duidelijk en laat je schrijfkunst voor zichzelf spreken. Zeg het gewoon.

Vermijd “begon te” bij zelfredactie

Mensen doen meer dan alleen beginnen te huilen. Ze huilen.
Een mens doet meer dan alleen beginnen te staan. Ze staan.
Mensen doen meer dan aan iets beginnen. Ze doen het gewoon.

Delete overbodige woorden

Minder is meer. Schrappen maakt je proza bijna altijd sterker. Dit is niet origineel van mij. Het komt uit het boekje dat ik ten zeerste aanbeveel als volgende zelfredactie tip…

Zelfredactie: Lees ‘The Elements of Style’

Deze korte paperback van William Strunk Jr. en E.B. White is een gids voor stijl. Het is in het Amerikaans en geeft je de basis voor stijl, woorden waar je zonder kunt en elementaire adviezen voor compositie.

Ik hoop dat dit advies nuttig is voor je schrijfreis.

Laatste update 31 January 2023 door Edwin