Stappen in het publicatieproces kunnen je helpen het plannen van je boek en het voor de vuist weg schrijven te combineren. Publiceren kan je schrijfproces flink verstoren. Vaak komt dat door het fenomeen ‘voortgangsmateriaal’.
Ik weet niet zeker hoe universeel dit is. Er zijn echter uitgevers die schrijvers die onder contract staan om een boek af te leveren vragen om hun redacteuren periodiek op de hoogte te houden van hun werk.
Dit is, moet ik met tegenzin toegeven, eerlijk en waarschijnlijk heel wijs. Als ik mijn redacteur of uitgever was, zou ik ook de vinger aan de pols willen houden. Het punt, neem ik aan, is om een eindproduct (lees boek) te vermijden dat niet publicabel is. Ze passen graag in een vroeg stadium de koers aan door een regelmatige update van jouw kant.
Uitgevers kunnen auteurs vragen om een korte samenvatting. Ze kunnen ook om een gedetailleerde synopsis of de eerste paar hoofdstukken van het boek vragen. Ik weet zeker dat dit varieert op basis van de specifieke overeenkomst tussen de redacteur en de auteur.
In de meeste gevallen vereist het een redelijk gedetailleerd idee van wat er in een boek gaat gebeuren, voordat je begint met schrijven. Dat klinkt waarschijnlijk normaal, maar staat ver af van de manier hoe ik begon met schrijven.
Hoe ik vroeger schreef
Vóór ik mijn eerste boek publiceerde schreef ik uitsluitend fanfictie (plus essays en opstellen voor school, maar die tellen niet mee). De fictie die ik schreef varieerde in lengte en reikwijdte. Ik maakte me meestal niet al te veel zorgen over het plotten en plannen ervan.
Ik concentreerde me simpelweg op het bijeenbrengen van vier onderdelen: een setting, een startpunt, een conflict en een einde. Bijvoorbeeld: de personages zijn kamergenoten. In het begin haten ze elkaar. Dan warmen ze langzaam op voor de ander, maar hebben problemen om hun gevoelens toe te geven vanwege hun emotionele bagage. Ondanks alles eindigen ze toch samen.
Ik maakte me nooit al te veel zorgen over hoe ik het verhaal van het ene punt naar het andere moest brengen. Zeker in het geval van een romantisch verhaal, van ‘niet samen’ naar ‘samen’. Ik ging er altijd vanuit dat het zou gebeuren terwijl ik het verhaal en de personages verkende.
In zekere zin wilde ik mezelf verrassen tijdens het schrijfproces. Maar dat werkt slecht als je uitgever of redacteur om een synopsis of een korte samenvatting vraagt.
Hoe ik voor de vuist weg schrijven combineer met plannen
Tijdens mijn carrière als schrijver (het lijkt pretentieus om het zo te noemen, maar niet zo pretentieus als ‘mijn reis als schrijver’) heb ik mijn aanpak veranderd. Ik ben gegaan van ‘nou, ik kom er waarschijnlijk ooit wel uit’ naar ‘ik moet waarschijnlijk een idee hebben van waar ik heen wil’.
Maar geen al te goed idee. Anders ben ik al uitgekeken op mijn eigen schrijven voordat ik zelfs maar begin met het schrijven van het boek.
Hoe ik nu schrijf
Dit is wat ik nu doe. Als ik mijn verhaalidee eenmaal heb bepaald, verdeel ik het in drie bedrijven. Iets dat ik waarschijnlijk heb geleerd uit een van de tientallen knutselboeken die ik heb gelezen om het schrijfproces simpel en eenvoudig te maken (is me nog niet gelukt). Vervolgens schrijf ik een lijst op met dingen die ik in elk van de bedrijven wil laten gebeuren.
In het huisgenotenscenario stelde ik mezelf de vragen: waarom zijn het karaktervijanden? Omdat ze beiden eigenaar zijn van het huis en willen dat de andere huisgenoot eruit trekt en hem of haar met rust laat. Wat zet hen ertoe aan om het eerste gesprek te voeren als iets meer dan vijanden? De onthulling dat ze allebei dol waren op de vorige eigenaar van het huis.
Hoe gaan ze over van vijanden naar onwillige vrienden? Een goed getimede sneeuwstorm dwingt hen om met elkaar te praten. Wat weerhoudt hen ervan hun gevoelens te erkennen? Zij denkt dat hij geïnteresseerd is in iemand anders. Hij gelooft dat hij haar fundamenteel onwaardig is omdat zij de beste is.
De film ‘Someone like You’ met Ashley Judd en Hugh Jackman heeft een vergelijkbaar scenario. Zij wordt bedrogen door haar vriend, maar heeft haar appartement al opgezegd. Hij flierefluit erop los met de dames omdat hij ooit is besodemieterd door zijn grote liefde.
Als je jezelf de juiste vragen stelt over je verhaal en je personages, kun je een synopsis schrijven die je kunt delen met je redacteur of uitgever. Zo kun je in een vroeg stadium waardevolle feedback krijgen.
Die synopsis is (als je het goed doet) niet zo gedetailleerd dat je het gevoel krijgt dat je het hele verhaal al verteld hebt. Het laat je ruimte om te improviseren. Je kunt nog van gedachten te veranderen en plezier te hebben terwijl je de eerste versie schrijft.
Vergelijk het maar met 5 kilometer hardlopen. De algemene route is bepaald, maar je kunt nog steeds kiezen of je op het trottoir of op de weg wilt rennen. Of wilt rennen of lopen. Of dat je wilt stoppen om met anderen te praten, of alles in je eentje wilt doen.
Ik zou zeggen dat dit een mix is van plotten, plannen en voor de vuist weg schrijven. Je kunt het als een combinatie zien: de plotvuist. Of de vuistplanner. In het Amerikaans wordt deze techniek de “pantyliner”-techniek genoemd.
De techniek staat voor een combinatie van “pants-er” (voor de vuist weg schrijven) en “outliner” (het hele verhaal plannen). Ik geloof dat de term oorspronkelijk afkomstig is van schrijfster Sierra Simone en ik ben er dol op.
Laatste update 23 January 2023 door Edwin